- „CAT SCRATCH”, czyli tzw. CHOROBA KOCIEGO PAZURA
Choroba wywoływana jest przez bakterie o nazwie Bartonella henselae, która bytuje przede wszystkim na powierzchni czerwonych ciałek krwi, ale znajdywana bywa również wewnątrz erytrocytów.
Choroba jest zoonozą, a tzn. że może być przenoszona z kotów na ludzi, przy czym objawy w postaci na ogół łagodnego zakażenia występują głównie u dzieci i młodzieży, w wyniku zadrapania bądź ugryzienia przez młodego (zakażonego) kota. Do przeniesienia zakażenia z kota na człowieka dochodzi więc przez uszkodzoną (pazurem lub zębami kota) skórę.
W populacji kotów natomiast zakażenie rozszerza się przede wszystkim za pośrednictwem pcheł i ew. kleszczy. Do zakażenia dochodzi najprawdopodobniej w pierwszym roku życia zwierzęcia i także u młodych kotów częściej występuje bakteriemia niż u starszych, przy czym czas jej trwania może wynosić do 21 miesięcy, a to oznacza, że kot z bakteriemią, będzie wykazywał w czasie jej trwania obecność zarazka we krwi i ślinie, stając się potencjalnym źródłem zakażenia zarówna dla innych kotów jak i ludzi.
Przy jednoczesnej inwazji pcheł nasilającej świąd, kot drapiąc się uszkadza drobne naczynia skórne i w ten sposób bakterie z krwi przedostają się na łapy, a podczas wylizywania do jamy ustnej, stąd w wyniku pogryzienia lub zadrapania człowieka przez takiego kota dochodzi do przeniesienia zakażenia.
Ryzyko rozwinięcia choroby w wyniku zakażenia B.henselae u zdrowych ludzi jest minimalne, dlatego też leczenie kotów domowych, gdzie wszyscy domownicy są zdrowi nie jest konieczne.
Objawy choroby kociego pazura występują bardzo rzadko i jeśli tak się zdarzy to mają one na ogół przebieg łagodny i ustępujący samoistnie, nie występuje też tendencja do nawrotów.
Grupę zwiększonego ryzyka stanowią ludzie o upośledzonej odporności (zwł. zakażeni wirusem HIV).
Objawy choroby u ludzi mogą kształtować się następująco:
pojawienie się zmian skórnych po 3-10 dniach od np. zadrapania przez zakażonego kota i utrzymywanie się ich do 5 miesięcy + powiększenie po ok. 2 tygodniach od zadrapania lokalnych węzłów chłonnych/w okolicy skaleczenia skóry i utrzymywanie się objawu przez kolejne 2 – 4 miesiące, sporadycznie nawet do 24 m-cy.
Czasem po 3-50 dniach od zakażenia może dojść do uogólnionego powiększenia węzłów chłonnych. Najczęściej pojawia się wówczas bolesność głównie węzłów chłonnych głowy, szyi i pachowych.
Rzadziej występują tzw. objawy grypopodobne, a u 10-12% osób występują nietypowe objawy chorobowe jak np. encefalopatia lub zapalenie spojówek, które prawdopodobnie wynika z przecierania oczu po zabawie z kotem, przy czym po 1-12 tygodniach objawy ustępują.
Jedynie 10% pacjentów wymaga leczenia.
Aby zmniejszyć ryzyko zakażenia należy:
– niezwłocznie po pogryzieniu lub zadrapaniu przez kota przemyć i zdezynfekować ranę
– zwalczać pchły u kota/ szczególnie ważne jest to u kotów wychodzących, które mogą mieć kontakt z innymi kotami (bezdomnymi)
– osoby o obniżonej odporności jeśli decydują się na kota powinny wybierać raczej koty powyżej 1 roku życia, (wtedy znacznie maleje ryzyko, że kot jest właśnie w trakcie bakteriemii i może zarażać) oraz koty wolne od pcheł i ew. z ujemnym wynikiem badania serologicznego.
Natomiast przy wykazaniu obecności we krwi kota Bartonelli można poddać go leczeniu odpowiednim dla tego przypadku antybiotykiem, chociaż bardzo trudno jest całkowicie wyeliminować u kotów to zakażenie.
Prawdopodobnie odporność swoista po przebyciu choroby kociego pazura utrzymuje się 3-5 lat.
Koty są najczęściej bezobjawowymi nosicielami tej choroby, czasem tylko dochodzi u nich do kilkudniowego spadku apetytu w efekcie zakażenia, rzadko do gorączki, ciągłego wpatrywanie się w przestrzeń, braku reakcji na bodźce i zmniejszonej wrażliwości na dotyk, sporadycznie do zaburzenia świadomości.
Rozpoznanie choroby stawia się na podstawie wykrycia bakterii we krwi (test PCR, metoda Western Blot lub posiew krwi, hodowla i izolacja bakterii), a leczenie obejmujące kurację antybiotykową, trwa zazwyczaj 2-4 tygodnie.
Lek.wet. Marzena Sobiejewska-Szlachta
Przychodnia Weterynaryjna Delfa-Vet
ul. Bielszowicka 36, 04-738 Warszawa-Międzylesie
Tel. (22) 812 09 27