Wymioty to wielofazowe, aktywne, odruchowo sterowane wsteczne opróżnienie żołądka.
Wyróżniamy tu trzy fazy:
– nudności – pierwsza faza wymiotowania, której towarzyszą ślinienie, oblizywanie warg, ruchy połykania i lękliwe poruszanie się wokoło. Równocześnie w sposób niewidoczny dla obserwatora, antyperystaltyczne skurcze jelit przesuwają treść pokarmową do rozluźnionego żołądka.
– odruch wymiotny – druga faza wymiotowania, podczas której następuje zamknięcie odźwiernika z równoczesnym kurczeniem się mięśni brzucha. Rytmicznym skurczom brzucha i żołądka towarzyszą głębokie oddechy i dławienie. Objawy te nasilają się.
– wymioty – trzecia (właściwa) faza wymiotowania, podczas której dochodzi do wydostania się treści pokarmowej na zewnątrz.
Wymioty często mylone są z takimi stanami jak:
– zwracanie pokarmu (regurgitacja) – bierne przesunięcie treści pokarmowej z żołądka do przełyku, bez odruchu wymiotnego. Brak jest tu aktywnych skurczów mięśni brzucha. Pokarm jest niestrawiony, brak w nim żółci. Często jest ponownie zjadana zwrócona treść pokarmowa. Brak objawów nudności.
– odkrztuszanie – występuje na koniec ataku kaszlu i często dochodzi tu do wydzielania białej pienistej flegmy. U kotów można obserwować połykanie odkrztuszonej wydzieliny.
Wymioty zalicza się do odruchów obronnych, które umożliwiają usuwanie niewłaściwych lub toksycznych substancji z jelita i żołądka. Odciążają one przewód pokarmowy z nadmiaru pobranej karmy lub niestrawionych składników. Przy niedrożności jelit organizm zwierzęcia usuwa w ten sposób pokarm nagromadzony przed przeszkodą.
Utrzymujące się wymioty mogą przekształcić się w samoistny, obciążający i szkodliwy dla organizmu problem. W takim wypadku należy udać się do lekarza weterynarii, który zahamuje wymioty, wykorzystując duży wybór środków przeciwwymiotnych działających na różne ośrodki. Warunkiem optymalnego wyboru leku przez lekarza weterynarii dla określonego pacjenta jest ustalenie przyczyny wymiotów.
Najczęstsze „niechorobowe” przyczyny wymiotów:
– pilobezoary – to zbite kule włosowe zbierające się w przewodzie pokarmowym kota (potocznie zwane jako „kłaczek”). Gromadzą się w przewodzie pokarmowym na skutek częstego wylizywania sierści ostrym językiem. Zazwyczaj kot bez problemu wydala nadmiar włosów z kałem lub poprzez zwracanie złogów – wyglądem przypominają one kilkucentymetrowe wałeczki filcu.
Czasami jednak organizm nie radzi sobie z ich usuwaniem i wtedy pojawiają się takie dolegliwości jak: spadek apetytu, intensywne wymioty, odkrztuszanie, suchy kaszel, zaparcia, spadek masy ciała. Jeżeli objawy są intensywne należy koniecznie udać się do lekarza weterynarii! Czasami niezbędna jest interwencja chirurgiczna, np. gdy złogi sierści przedostaną się do jelit powodując ich niedrożność.
Aby zapobiegać powstawaniu pilobezoarów należy przede wszystkim kota starannie wyczesywać (szczególnie koty długowłose). Można tez podawać kotu specjalną karmę, której składniki kontrolują, ograniczają i pomagają w pozbywaniu się kłębków sierści. Oprócz karm istnieje jeszcze na rynku szereg preparatów odkłaczajacych (najczęściej w postaci past, które maja przyjemny dla kota smak). Oparte są one na bazie oleju, tworzą wewnątrz przewodu pokarmowego śliską warstwę, która ułatwia przesuwanie się pilobezoarów. Takie poślizgowe działanie pasty skutecznie zapobiega zaleganiu złogów sierści. Zaleca się też zapewnienie kotu naturalnego środka odkłaczającego, jakim jest trawa. Trawę dla kotów można kupić w sklepie zoologicznym lub wyhodować samodzielnie w domu. Jej działanie polega na drażnieniu żołądka i przełyku, co w efekcie prowokuje wymioty i uwalnia kota od męczącej obecności ciała obcego.
– zbyt szybkie jedzenie – najczęściej dotyczy to kotów „łakomczuchów”, które bardzo szybko zjadają całą porcje karmy, która została im podana. Często karma nie jest nawet pogryziona. Organizm nie potrafi nadążyć z trawieniem. Aby zapobiec takim sytuacjom można podawać pożywienie w niewielkich ilościach a w pewnych odstępach czasu. Można również podać karmę w kilku rozstawionych miseczkach, albo ukryć smaczne kaski. Wyszukiwanie karmy spowolni tempo jedzenia.
Jeżeli te metody nie przyniosą rezultatu konieczne będzie udanie się z kotem do lekarza weterynarii.
– stres – wszelkie zmiany w otoczeniu np. przeprowadzka, remont, pojawienie się nowego kota, innego zwierzaka czy dziecka w domu, odejście członka rodziny itp. to czynniki bardzo stresujące dla kota i mogą być przyczyną wymiotów.
Jeżeli z upływem czasu kot nie przyzwyczai się do nowej zaistniałej sytuacji to należy skontaktować się z lekarzem weterynarii. Czasem potrzebne są preparaty niefarmakologiczne uspakajające kota lub w ostateczności typowe leki uspakajające.
– zjedzenie nietoksycznej rośliny – czasami koty zjadają różne rośliny, które pobudzają je do wymiotów. Włókno zawarte w roślinach poprawia strawność i przyspiesza perystaltykę jelit. Jeżeli jest to np. trawa to nie ma powodu do obaw, gdyż nie jest szkodliwa dla kota (mowa tu o czystej trawie najlepiej hodowanej w domu). Jeżeli jest to roślina toksyczna lub roślina której nazwa nie jest znana, jak najszybciej należy udać się do lekarza weterynarii (najlepiej zabrać ze sobą fragment rośliny umożliwiający jej identyfikację).
Najczęstsze „chorobowe” przyczyny wymiotów:
– choroba lokomocyjna
– zmiany zapalne w mózgu
– zwiększenie ciśnienia wewnątrzczaszkowego
– mocznica
– toksyny bakteryjne
– zaburzenie równowagi kwasowo – zasadowej np. przy cukrzycy
– napromieniowanie
– leki – morfina, salicylany, chemioterapeutyki
– substancje trujące
– kardiomiopatia
– zmiany na terenie jelit, od żołądka do okrężnicy – zwłaszcza w dwunastnicy
– choroby trzustki
– choroby wątroby i pęcherzyka żółciowego
– zmiany na terenie otrzewnej
– zmiany w naczyniach krezkowych
– patologie żywieniowe
– niedrożności dróg moczowych
– niedrożności przewodów żółciowych
– ciężkie i przewlekłe zaparcia
– pęknięcia narządów jamistych
– ropomacicze, zapalenie macicy
– zapalenie nerek, niewydolność nerek
– choroba Addisona
– ciała obce
– nowotwory
– owrzodzenia ściany żołądka
– wgłobienia jelit
– zmiany zapalne lub naciekowe jelit i żołądka
– choroby pasożytnicze
– i wiele wiele innych
Najczęstsze przyczyny zwracania pokarmu (regurgitacji):
– choroba ślinianek:
– zapalenie gruczołów ślinowych
– nowotwór gruczołów ślinowych
– powiększenie migdałków
– powiększenie węzłów chłonnych
– zapalenie przełyku
– refluks
– toksyczne w wyniku podrażnienia
– zakaźne
– choroby mięśni przełyku
– zatrucia
– niedrożność przełyku
– przewężenie przełyku
– nowotwór przełyku
– guz ziarniniakowy
– ciało obce
– guz śródpiersia
– guz szyi
– uchyłek przełyku
Kot, który wymiotuje sporadycznie (1-2 x w tygodniu, 3-4 x w miesiącu), nie ma dodatkowo innych objawów (biegunka, spadek apetytu, utrata masy ciała itp.) najprawdopodobniej jest kotem zdrowym. Jeżeli wymioty są uporczywe, ostre lub przewlekłe, krwiste, połączone z biegunką itp. lub metody, o których mowa, przy opisywaniu przyczyn „niechorobowych” wymiotów nie przyniosły rezultatu należy jak najszybciej skontaktować się z lekarzem weterynarii!!!
Lekarz weterynarii dokładnie zbada kota i będzie zadawał szereg pytań dotyczących okoliczności i przebiegu wymiotów. W celu jak najlepszego przygotowania się do wizyty u lekarza weterynarii należy dokładnie poobserwować wymiotującego kota.
Najczęstsze pytania dotyczące wymiotów zadawane przez lekarza weterynarii:
– jak często kot wymiotuje?
– czas trwania i postęp choroby
– kiedy pojawiły się objawy?
– co dostaje kot do jedzenia zazwyczaj?
– czy została zmieniona karma?
– czy są to wymioty, regurgitacja czy odkrztuszanie?
– czy jest kotem „wychodzącym”?
– czy miał możliwość dostępu do substancji toksycznych?
– czy były podawane jakieś leki, zioła lub dodatki żywieniowe?
– czy był narażony na czynniki zakaźne?
– czy jest apetyt?
– kiedy był ostatnio odrobaczany?
– stan zdrowia innych kotów, jeżeli takie są w domu
– jaki jest związek z jedzeniem (czy wymioty są przed jedzeniem, po jedzeniu – ewentualnie w jakim odstępie czasu od ostatniego posiłku, czy niezależnie od podawania pokarmu)
– jaki charakter mają wymioty (pieniste, żółć, pokarm, krew, fontannowe)
– jaki jest stan ogólny kota?
– barwa i konsystencja kału
– czy kot nadmiernie się wylizuje?
– czy je nadmierne ilości roślin?
– czy ma spaczone łaknienie?
– czy ostatnio ma powody do stresu? (czy coś zmieniło się w otoczeniu kota?
Odpowiedzi na te pytania ułatwią lekarzowi weterynarii postawienie właściwej diagnozy i przyspieszą powrót do zdrowia choremu zwierzakowi.
Lecznica weterynaryjna Feniks
01-312 Warszawa, ul. Siemiatycka 20
tel. (022) 353-86-28